Franciscus preekte tot vogels en bloemen, wormen raapte hij op van de grond zodat zij niet door voetgangers na hem vertrapt zouden worden. Werelddierendag, 4 oktober, feestdag van Franciscus (1180-1226) herinnert ons aan de vergaande liefde voor de natuur van de heilige uit Assisi. Deze zomer wijdt het MRK Uden een expositie aan de patroon van de dieren. De expositie wordt ondersteund door excursies naar de bijzondere tuinen van Franciscanenkloosters in Megen en Velp, workshops, lezingen en andere activiteiten.
'Loslaten' van Pavèl van Houten
Expositie
Anders dan men zou verwachten is het verband tussen Franciscus en zijn liefde voor de natuur en de schepping in de kunst niet vaak gelegd. De dierenvriend van 4 oktober is een relatief recent fenomeen. Dit thema werd na zijn dood in de 13e-14e in Italië weliswaar geregeld voorgesteld, maar raakte daarna in de vergetelheid, om pas in de 19e - 20e eeuw een revival door te maken. Werelddierendag wordt pas vanaf 1929 gevierd.
In de expositie ligt het accent bijgevolg op de moderne kunst. Franciscus is en blijft een inspirerende heilige voor deelnemende kunstenaars als Rinke Nijburg & Gerda TenThije, Rob Sweere, Jacques Frenken en Bas Meerman. In de kruidentuin van het museum staat een monumentaal beeld van Franciscus, gevormd uit afgietsels van oude landbouw-werktuigen, gemaakt door Johan Claassen.
Dichter Maarten van den Elzen zal, in samenwerking met Genoveef Lukassen, een selectie van gedichten presenteren die met behulp van sensoren doorheen de kruidentuin te beluisteren zijn. Daarnaast worden er filmfragmenten van Pasolini ‘s Uccellacci e uccellini en Rossellini’s Francesco giullare di Dio vertoond.
Rinke Nijburg Listening to the Humming Birds Humming, 2009-2013 Tondo XL No 11
'Loslaten' van Pavèl van Houten
Speciaal voor de expositie maakt Pavèl van Houten het werk ‘Loslaten’. ‘Loslaten’ is geïnspireerd op Franciscus als voorbeeld van iemand die aan het materiële verzaakt, zich bloot durft te stellen aan de natuur en de sterfelijkheid accepteert. In ‘Loslaten’ wordt gezocht naar de parallellen tussen de stigmata van de heilige en het verval van de natuur. Van een 18e eeuws doek met De stigmatisatie van Franciscus wordt het craquelé onderzocht en vergeleken met soortgelijke patronen in de natuur, in het bijzonder in de kruidentuin van het museum. De patronen worden overgetrokken op glasplaten, in kaart gebracht en geëxposeerd.
Franciscus, Albert Troost, 1950-1960, collectie MRK Uden
Excursies naar klooster- kruidentuinen: 21 juni, 19 juli, 9 augustus, 6 september
In het kader van de expositie zullen er excursies naar de tuinen van de kloosters in Megen en Velp worden georganiseerd. Het MRK beschikt over een kruidentuin, in Megen volgt de indeling van de tuin het kerkelijk jaar, terwijl Velp een biologische moestuin bezit, waarvan de producten, de groenten deel uitmaken van de maaltijd van gasten en bewoners. Deze tuin is gewoonlijk niet voor publiek toegankelijk. Alleen op 21 juni en 9 augustus maakt Velp deel uit van de excursie.
Aanvullend programma
Wout Oosterkamp, bas-bariton en tot voorkort verbonden aan de leefgemeenschap in Velp, zal in het MRK workshops verzorgen over het zonnelied van Franciscus. Op een aantal zondagen worden er lezingen georganiseerd rond het thema Franciscus in de cultuur en natuur.